Drugą część minicyklu o zabawkach chciałam poświęcić zabawkom i pomocom Montessori.
Nie jest to na pewno pełna lista, na której znajdziecie wszystkie zabawki i pomoce Montessori, ale chciałam Wam pokazać ich możliwości. Może któraś z nich trafi w tym roku do Waszych dzieci.
Czym się charakteryzują zabawki Montessori? Na pewno jakością wykonania, bo Montessori kładzie duży nacisk na stronę wizualną, zabawki są proste, ale starannie wykonane, z dobrych jakościowo, w miarę możliwości naturalnych, materiałów. Rolą zabawek jest też rozwijać i uczyć, więc zabawki Montessori są edukacyjne. Czasami ciężko mi rozróżnić czy coś jest zabawkę, czy może pomocą naukową. Bo wszelkie pomoce edukacyjne mają być dla dzieci zabawą, a zabawki mają być pomocą w poznawaniu świata. Przynajmniej odnoszę takie wrażenie.
Nie wszystkie przedstawione poniżej zabawki i pomoce, są zaprojektowane przez panią Montessori. Część to zwykłe zabawki, które jednak doskonale wpisują się w nurt tej metody. Nie jestem specjalistką w tej dziedzinie, chciałam jednak pokazać Wam, że świat zabawek też jest zróżnicowany i my i nasze dzieci nie jesteśmy skazani na plastik, disnejowskie księżniczki, superbohaterów i migające i hałasujące „zabawki edukacyjne”, które zdają się atakować nas ze wszystkich półek sklepowych.
Zabawki dla niemowląt. Maria Montessori doceniała możliwości mobili w stymulacji niemowląt, dlatego jedną z ważniejszych zabawek dla tych jeszcze nie ruszających się dzieci powinny być właśnie mobile. Mobile te powinny być zmieniane dość często i zależnie od wieku. W internecie bez problemu można kupić te zaprojektowane przez Marię Montessori, ale jest też masa tutoriali, które pokazują jak samemu zrobić takie mobilki.
Gdy dziecko trochę podrośnie i zaczyna sięgać po różne rzeczy, mobile powinny ustąpić miejsca zabawkom, które można brać do rączki. Dobrze się sprawdzi np. dzwoneczek na sznurku czy drewniane kółko na gumce, zawieszone nad łóżeczkiem.
Inne zabawki dla niemowląt to oczywiście drewniane grzechotki i gryzaki. Ale też zabawki do dopasowywania, takie jak drewniane jajko z kieliszkiem. Oraz łatwe do złapania materiałowe piłeczki – puzzle ball.
Dla maluchów rozpoczynających przygodę z raczkowaniem odpowiednie będą drewniane cylindry z kulkami lub dzwoneczkami umieszczonymi w środku. Taki położony cylinder, będzie uciekał przed dzieckiem hałasując przy tym, co pomoże zmobilizować malucha do ćwiczeń w raczkowaniu.
Źródło
Dla starszych dzieci też mamy wiele możliwości. Możemy wybrać np. coś z zabawek-pomocy dydaktycznych opracowanych przez panią Marię Montessori i jej współpracowników.
Mogą to być np. zabawki kształcące zmysły dziecka.
Cylindry dźwiękowe, zapachowe czy butelki smakowe. Są to pojemniki w których umieszczone są rożne rzeczy wydające dźwięk przy potrząsaniu lub pachnące w określony sposób. Cylindry pogrupowane są w dwa zestawy. Każdy zestaw składa się z takich samych elementów. Zestawy różnią się tylko kolorem. Np. jeden zestaw jest niebieski, drugi czerwony. Zadaniem dziecka jest połączenie cylindrów z obu zestawów w pary na podstawie dźwięku, lub zapachu jaki wydają. Oczywiście takie zestawy można też zrobić samodzielnie. W internecie można znaleźć wiele inspiracji.
Są też cylindry naciskowe, które mają na górze przyciski stawiające różny opór, a zadaniem dziecka jest połączenie w pary, tych w których opór jest taki sam.
Inną zabawką, której zadaniem jest rozwój zmysłów dziecka jest zestaw kolorowych tabliczek. Mają one pomagać dzieciom w nauce kolorów. Dzieci mogą układać je według stopnia nasycenia koloru lub szukać rzeczy w kolorze danej tabliczki. Jest wiele możliwości.
Możemy również porównywać rzeczy ze względu na faktury i na tej postawie tworzyć pary. Najprostszą metodą jest porównywanie rożnych kawałków materiału. Ale są też gotowe zabawki, które to umożliwiają.
Źródła:
1. puszki szmerowe i tu
2. cylindry
Są też pomoce, które mają wprowadzać dziecko w świat matematyki. Wspominana już różowa wieża, czyli zestaw dziesięciu sześcianów, każdy mniejszy od następnego o 1 cm. Można z niej budować wieżę, ale też układać klocki obok siebie tworząc swego rodzaju schodki. Różowa wieża pomoże dzieciom zrozumieć pojęcia takie jak większy-mniejszy.
Podobne zadanie mają też brązowe chody – zestaw dziesięciu drewnianych klocków, z których każdy ma długość 20 cm, ale różnią się wymiarami podstawy. Największy ma w podstawie kwadrat o bokach 10 cm, każdy kolejny – o jeden centymetr mniej.
Kolejną zabawką, która uczy rozróżniania wielkości są zestawy cylindrów do osadzania. Są to drewniane bloki, z których wycięte są cylindry w różnych rozmiarach. Cylindry mogą się różnić wielkością podstawy, wysokością, lub obiema tymi rzeczami. Zadaniem dziecka jest dopasować cylindry w miejsca wycięte w bloku.
Oczywiście jest też cała masa zabawek, które oscylują na podobnych zasadach i mają pomagać dzieciom w nauce kształtów i wielkości.
3. Puzzle kształty i tu
6. Bryły geometryczne i tu
7. Cylindry
8. Różowa wieża
W metodzie Montessori również liczenie zaczyna się dość wcześnie. Dlatego jest wiele pomocy-zabawek do nauki liczenia i nauki cyfr.
Według Montessori również nauka czytania powinna się rozpoczynać dość wcześnie, koło 4-5 roku życia, zależnie od gotowości dziecka. Żeby ułatwić dzieciom naukę liter Montessori opracowała pomoce z papieru ściernego. Takie pomoce można kupić, lub zrobić samemu, naklejając na kartoniki wycięte z papieru ściernego litery. Dziecko rysując palcem po papierze ściernym, zapamiętuje lepiej formę litery i łatwiej przychodzi mu później napisanie jej na kartce. Pomocne też będą trójwymiarowe litery i puzzle, w których literki trzeba dopasować w odpowiednie miejsce.
Montessori stoi na stanowisku, że dzieci powinny uczyć się o otaczającym ich świecie. Stąd też pośród pomocy-zabawek Montessori znaleźć można zabawki ułatwiające dzieciom naukę geografii czy biologii. Zwykły globus też może być prezentem. Ale najczęściej są to układanki różnego rodzaju. Mapy, rośliny, zwierzęta… Co chcecie. Ważne żeby o były rzeczy realne i przedstawione w możliwie wierny sposób. Różowy pies czy jednorożec nie będą tu pomocne.
Idealnie sprawdzą się różnego rodzaju figurki, które w realny sposób odwzorowują ludzi, zwierzęta czy nawet zabytki historyczne. Na rynku jest też sporo gier dla dzieci, które pomogą w poznawaniu świata.
1. Taka lub taka mapa Polski
2. Tańsza lub droższa mapa Europy
5. Globus
6. Gra Bim Bom
7. Gra Cztery Pory Roku
10. Cykl życia żaby
11. Ptaki polskie
Wiedzę o świecie pomogą też dzieciom rozwijać odpowiednie książki. Książki odpowiadające wymogom Montessori powinny przedstawiać dzieciom świat rzeczywisty. Prawdziwe zwierzęta, prawdziwych ludzi, prawdziwe miejsca. Nie ma w nich miejsca na baśnie i dziwne stworzenia. Dzieci dopiero uczą się o świecie, nie mogą więc odróżnić rzeczy prawdziwych od nieprawdziwych. Jeśli będziemy im przedstawiać świat nierzeczywisty, będą miały nieprawdziwy obraz świata. Poza książkami, ciekawymi pomocami dydaktycznymi mogą też być piękne obrazki i plakaty. Ale wszystko w duchu rzeczywistości. Rysunki motyli czy innych owadów. Zdjęcia drzew. Tego typu rzeczy powinniśmy pokazywać już maluchom. Trzeba tylko pamiętać, że jeśli wieszamy na ścianie obrazek dla niemowlaka, musi on być na odpowiedniej wysokości, żeby dziecko widziało go z ziemi.
Więcej na temat książek Montessori tutaj – Książki dla dzieci w duchu Montessori.
Moje propozycje książek:
Profesor Astrokot odkrywa kosmos
Ziemia – świat w obrazkach
Anatomia Farmy
Pociągi – legendarne podróże
Encyklopedia dla malucha. Pory roku.
Samochody bez tajemnic
Mój pierwszy atlas zwierząt
Oto jest Rzym
Rety jakie niesamowite jest ludzkie ciało.
Straż pożarna
1. Zwierzęta
2. Mapa
3. Gruszka
4. Planety
5. Liski
6. Żyrafa
7. Rasy psów
9. Owady
Kolejna grupa to zabawki, które mają pomagać dziecku w nauce codziennych czynności. Dzięki temu będzie im łatwiej poruszać się w otaczającym je świecie. A to doda im pewności siebie.
W tej grupie będą, więc wszelkie przedmioty nadające się do przelewania, przesypywania, przenoszenia. Dzbanuszki, szczypce, miarki, kubki. A do tego drewniana taca na której zabawa może się odbywać. Drewniane tace w ogóle są bardzo przydatne w Montessori. Łatwo i estetycznie przygotowuje się na nich zadania dla dzieci. Można je przenosić, co samo w sobie jest już ćwiczeniem i nauką.
2. Dzbanek
6. Szczypce
Do tej grupy zaliczyć można też wszelkie przyrządy potrzebne w codziennym życiu. Muszą być one jednak odpowiednio pomniejszone, żeby małe rączki mogły się nimi łatwo posługiwać.
1. Zestaw do sprzątania lub tu
4. Fartuszek
Są też zabawy specjalnie zaprojektowane, żeby uczyć dzieci codziennych czynności. Można kupić ramki, które będą uczyć dzieci zapinania rożnych zapięć – guzików, suwaków, haftek. Są drewniane buty do sznurowania. Są zabawki, których podstawą jest przeplatanie sznurka przez dziurki, tak aby zapoznać się z zasadami szycia. Wreszcie są też wszelkie możliwe nawlekanki, które również wprowadzają dziecko w świat igły i nitki, rozwijając jednocześnie małą motorykę. Są zabawki, które uczą zamykania i otwierania zamków różnych typów.Wszystko po to, żeby ułatwić dziecku codzienne czynności.
2. Ramka guziki
4. But
5. Nawlekanka
2. Puzzle manipulacyjne – zapięcia
3. Puzzle do przewlekania lub tu
4. Puzzle manipulacyjne – zamki
Pozostałe części cyklu o zabawkach –
zabawki waldorfskie
Dary zabawy
Teoria luźnych części
Jeśli spodobał Ci się ten wpis, proszę udostępnij go dalej. Wystarczy kliknąć w odpowiednią ikonkę pod spodem. Będę też wdzięczna za każdy komentarz – dla Ciebie to tylko chwila, a ja przynajmniej będę wiedziała, że nie piszę w próżnię.
